W ocenie aktywności RZS i monitorowania odpowiedzi na leczenie stosuje się wskaźniki oceny aktywności choroby.
Ocena aktywności choroby według skali DAS 28
DAS28 (Disease Activity Score – Stopień Aktywności Choroby) to wskaźnik, za pomocą którego określa się aktywność reumatoidalnego zapalenia stawów.
Do obliczenia DAS 28 potrzebne są cztery zmienne:
- liczba bolesnych stawów (0-28),
- liczba obrzękniętych stawów (0-28),
- OB (mm/h) lub CRP (mg/l; mg/dl),
- ogólna ocena stanu zdrowia lub ogólna ocena aktywności choroby przez pacjenta w skali VAS (0-100).
Aby ocenić ból i obrzęk stawu musisz skorzystać z pomocy drugiej osoby, najlepiej lekarza, który w odpowiedni sposób uciśnie poszczególne stawy. Do stawów bolesnych zalicza się te, w których ból odczuwany jest podczas ucisku okolicy szpary stawowej, pomiędzy powierzchniami kości tworzącymi staw. Osoba, która bada staw, powinna naciskać na niego z siłą powodującą zblednięcie paznokcia. Obrzęk stawu wiąże się z pogrubieniem jego obwodu. W ocenie obrzęku pomocne jest porównanie obwodów stawów obu kończyn.
Stawy, które oceniamy do obliczenia wskaźnika DAS 28 to:
- stawy ramienne (2),
- stawy łokciowe (2),
- stawy kolanowe (2),
- stawy nadgarstkowe (2),
- stawy śródręczno-paliczkowe (10),
- stawy międzypaliczkowe bliższe (10).
Jeśli samodzielnie obliczyłeś DAS 28, pokaż swoje wyniki lekarzowi prowadzącemu podczas najbliższej planowanej wizyty. Samodzielnie obliczony wskaźnik zawsze musi być potwierdzony przez lekarza, ponieważ ma jedynie wartość orientacyjną.
Aktywność choroby i skuteczność leczenia można monitorować także za pomocą innych wskaźników – SDAI (Simplified Disease Activity Index) i CDAI (Clinical Disease Activity Index).
Ocena aktywności choroby według SDAI
SDAI to uproszczony kwestionariusz oceny choroby.
W obliczeniu uwzględnia się:
- ile chory ma bolesnych stawów z 28,
- ile chory ma obrzękniętych stawów z 28,
- ocenę aktywności choroby wg pacjenta (skala 0-10),
- ocenę aktywności choroby wg lekarza (skala 0-10),
- stężenie CRP w mg/dl (skala 0-10).
Ocena aktywności choroby według CDAI
CDAI jest identyczny jak SDAI poza tym, że nie uwzględnia stężenia CRP.
Wszystkie wskaźniki do oceny aktywności reumatoidalnego zapalenia stawów, czyli DAS 28, SDAI i CDAI są zalecane przez Europejską Ligę ds. Zwalczania Reumatyzmu (EULAR).