W przypadku reumatoidalnego zapalenia stawów kluczowy jest czas, od momentu pojawienia się pierwszych objawów do diagnostyki i wdrożenia prawidłowego leczenia. Wczesne rozpoznanie RZS i włączenie leczenia, w ciągu 12 tygodni od pojawienia się pierwszych objawów, to szansa na uzyskanie skutecznej remisji choroby jeszcze zanim dojdzie do nieodwracalnego uszkodzenia stawów.

Jak zdiagnozować RZS?

Reumatoidalne zapalenie stawów diagnozuje się na podstawie objawów klinicznych,  dokładnego wywiadu i badania fizykalnego wykonanego przez lekarza reumatologa. Dodatkowo przeprowadza się badanie krwi i moczu, badanie ultrasonograficzne, radiologiczne oraz rezonans magnetyczny.

Aby zdiagnozować chorobę wykonuje się m.in. następujące badania:

  • badanie na obecność czynnika reumatoidalnego (RF) w surowicy krwi,
  • oznaczenie stężenia białka reaktywnego C (CRP) w osoczu,
  • odczyn Biernackiego (OB),
  • morfologia krwi,
  • oznaczenie obecności przeciwciał przeciwko cyklicznemu cytrulinowanemu peptydowi (przeciwciała anty-CCP),
  • USG,
  • RTG,
  • rezonans magnetyczny (MRI lub NMR).

Przy podejrzeniu RZS lekarz pierwszego kontaktu zleca pacjentowi podstawowe badania diagnostyczne, a następnie kieruje do reumatologa, który zleca specjalistyczne badania diagnostyczne.

Kryteria diagnostyczne reumatoidalnego zapalenia stawów

Lekarz reumatolog stawia rozpoznanie RZS biorąc pod uwagę całość obrazu klinicznego pacjenta, wyniki badań dodatkowych i kryteria ustalone w 2010 roku przez Amerykańskie Kolegium Reumatologiczne (ACR ang. American College of Rheumatology) i Europejską Ligę do Walki z Chorobami Reumatycznymi (EULAR ang. European League Against Rheumatism).

Zgodnie z tymi kryteriami rozpoznanie RZS jest uważane za pewne, gdy zostanie stwierdzone zapalenie co najmniej jednego stawu, brak jest innego niż RZS wytłumaczenia dla stwierdzanego zapalenia stawu oraz chory uzyskał co najmniej 6 (z 10 możliwych) punktów. Punkty przyznawane są w czterech kategoriach:

  1. liczba i lokalizacja zmienionych zapalnie stawów (0-5 punktów),
  2. nieprawidłowe wyniki badań immunologicznych (0-3 punktów),
  3. podwyższone parametry zapalenia (0-1 punktu),
  4. czas trwania objawów (0-1 punktu).
Kryterium
Punkty
Zajęte stawy (0-5 pkt.)
1 duży staw
0
2-10 dużych stawów
1
1-3 małe stawy (nie licząc dużych stawów)
2
4-10 małych stawów (nie licząc dużych stawów)
3
>10 stawów (co najmniej jeden mały staw)
5
Badania serologiczne (0-3 pkt.)
Negatywny RF oraz negatywne przeciwciała anty-CCP
0
Pozytywny RF w niskim mianie lub przeciwciała anty-CCP w niskim mianie
2
Pozytywny RF w wysokim mianie lub przeciwciała anty-CCP w wysokim mianie
3
Czas trwania zapalenia stawów (0-1 pkt.)
<6 tygodni
0
≥6 tygodni
1
Wskaźniki ostrego stanu zapalnego (0-1 pkt.)
Prawidłowe wartości CRP oraz OB
0
Nieprawidłowe wartości CRP lub OB
1


PODSUMOWANIE

Punktów ≥6 pkt. = rozpoznanie RZS