O stresie w RZS – jak sobie z nim radzić, kiedy i kogo poprosić o pomoc

2019-11-29 11:19:12

Stres jest nieodłącznym elementem życia każdego człowieka, jednak zbyt częsty lub długotrwały negatywnie wpływa na nasze samopoczucie. W konsekwencji czujemy się gorzej, a to odbija się na naszym zdrowiu. Kiedy stres jest pod kontrolą, a kiedy warto udać się do specjalisty? W tym artykule odpowiemy na to pytanie i wskażemy Wam skuteczne sposoby na radzenie sobie w stresujących sytuacjach.

Nie każdy rodzaj stresu będzie destrukcyjnie wpływał na zdrowie. Uczucie lekkiego zdenerwowania przed ważnymi wydarzeniami prawdopodobnie minie tuż po ich zakończeniu, jednak ciągłe odczuwanie stresu jest niepokojącym sygnałem, na który należy zareagować.


Stres a RZS

W Holandii zostało przeprowadzone badanie obserwacyjne[1] z udziałem 80 pacjentów z rozpoznaniem reumatoidalnego zapalenia stawów, objętych leczeniem farmakologicznym. Celem badania było zweryfikowanie tezy, że stres może nasilić objawy RZS. Badanie to trwało 6 miesięcy. Raz w miesiącu pacjenci oceniali swój poziom stresu, skłonność do zamartwiania się, odczuwany ból i aktywność choroby. Dodatkowo wykonywano także badania laboratoryjne, mające na celu skonfrontowanie oceny pacjentów z faktycznym stanem ich zdrowia. Na podstawie analizy wyników ankiet oraz badań wykazano, że czynniki stresogenne mają wpływ na odczuwanie zmęczenia, a skłonność do zamartwiania się wpływała z kolei na wyższą aktywność choroby w ocenie pacjenta, większą liczbę obrzękniętych stawów oraz odczuwany ból w kolejnym miesiącu.

 

Źródło stresu

Najczęstszą przyczyną stresu u pacjentów cierpiących na reumatoidalne zapalenie stawów jest choroba sama w sobie. Dodatkowo każdy pacjent mierzy się z problemami życia codziennego, takimi jak kłopoty w pracy, problemy finansowe czy zaburzone relacje rodzinne. Chorzy mogą mieć także poczucie izolacji społecznej i niezrozumienia, obawiać się utraty samodzielności i stania się ciężarem dla swoich bliskich. Wszystkie te czynniki wpływają na odczuwanie coraz większego stresu, co w efekcie powoduje zaostrzenie objawów choroby. Dlatego w miarę jej postępowania obniża się jakość życia pacjenta, zarówno w ujęciu fizycznym jak i psychicznym. 

Metody radzenia sobie ze stresem

Istnieje wiele sposobów na to, aby obniżyć poziom odczuwanego stresu. To co jest najbardziej istotne to samokontrola i powstrzymywanie się od impulsywnych działań kierowanych emocjami. Ważną rolę odgrywa tutaj najbliższe otoczenie chorego. Rodzina i przyjaciele powinni okazywać odpowiednie wsparcie w walce z trudami życia codziennego, ale też bacznie obserwować, czy stres nie przejmuje kontroli nad życiem osoby dotkniętej RZS. Bardzo istotna jest również dobra organizacja swojego czasu. Ułożenie planu dnia uwzględniającego wszystkie obowiązki pozwoli na wprowadzenie maksymalnej ilości aktywności, które wpłyną na stopień zrelaksowania. Jeśli istnieje taka możliwość można udać się na relaksujący masaż lub inne zabiegi wspomagające odprężenie. W zaciszu domowym pomocna okaże się spokojna muzyka lub naturalne dźwięki, jak szum fal czy śpiew ptaków. Co jakiś czas można dodać do kąpieli lawendę, która ma działanie relaksujące. A kiedy pogoda na to pozwala, odstresowująca będzie aktywność na świeżym powietrzu. Należy również pamiętać, że znaczący wpływ na nasze samopoczucie ma dieta, dlatego warto dbać o jakość spożywanych posiłków, a także dobre nawodnienie. Warto również kontrolować ilość spożywanej kawy, która dodatkowo pobudza, zamiast uspokajać.

 

Kiedy stres przestaje być pod kontrolą

Wyżej wymienione sposoby mogą pomóc osobom, które zmagają się ze stresem o niewielkim nasileniu, nad którym są w stanie zapanować. Pacjenci w zaawansowanym stadium choroby reumatycznej znajdują się często w błędnym kole. Odczuwany przez nich ból zwiększa poziom stresu, co z kolei negatywnie wpływa na stan zdrowia. W momencie silnego bólu chorzy zażywają środki przeciwbólowe, jednak poprawiają one komfort życia jedynie w krótkim czasie. Z tej sytuacji są dwa wyjścia, które warto wdrażać równocześnie: długoterminową terapię, którą zaproponował reumatolog oraz psychoterapię. Reumatolog pomoże zahamować przebieg choroby, natomiast psycholog okaże pożądane wsparcie, udzieli pomocy w momencie zwątpienia, zniechęcenia i zrezygnowania. Dzięki regularnej terapii chorzy mogą odzyskać dawną radość życia, pomimo przeszkód związanych z RZS. Dodatkowo warto uczęszczać na spotkania grup wsparcia, gdzie chorzy mogą wymienić się swoimi doświadczeniami i w zrozumieniu podzielić się trudnościami oraz radościami (np. Stowarzyszenie 3majmy się razem organizuje comiesięczne spotkania w Warszawie).

Proszenie o pomoc nie oznacza poddania się. Jest to naturalny sposób na szukanie wsparcia, kiedy chory wie, że nie będzie w stanie poradzić sobie sam. Każda zmiana w życiu osoby dotkniętej reumatoidalnym zapaleniem stawów, skutkuje pojawieniem się ogromnych emocji, które mogą być fatalne w skutkach. Dopóki chory jest w stanie zapanować nad stresem i zniwelować go, nie ma się o co martwić. Jednak kiedy stres staje się przewlekły - trzeba reagować jak najszybciej, bowiem może to prowadzić do rozwoju chorób psychicznych oraz fizycznych, np. depresji. Na problem depresji w RZS została zwrócona uwaga podczas webinaru z dr n. hum. Idą Dobrucką-Janeczek, psychologiem oraz certyfikowanym psychoterapeutą.


  

[1] Evers A.W., Verhoeven E.W., van Middendorp H., Sweep F.C., Kraaimaat F.W., Donders A.R., Eijsbouts A.E., van Laarhoven A.I., de Brouwer S.J., Wirken L., Radstake T.R., van Riel P.L., Does stress affect the joints? Daily stressors, stress vulnerability, immune and HPA axis activity, and short-term disease and symptom fluctuations in rheumatoid arthritis., Ann Rheum Dis. 2014 Sep;73(9):1683-1688.



Piśmiennictwo:

  • Evers A.W., Verhoeven E.W., van Middendorp H., Sweep F.C., Kraaimaat F.W., Donders A.R., Eijsbouts A.E., van Laarhoven A.I., de Brouwer S.J., Wirken L., Radstake T.R., van Riel P.L., Does stress affect the joints? Daily stressors, stress vulnerability, immune and HPA axis activity, and short-term disease and symptom fluctuations in rheumatoid arthritis., Ann Rheum Dis, 2014.
  • Hayes Steven C., Smith Spencer, W pułapce myśli. Jak skutecznie poradzić sobie
    z depresją, stresem i lękiem
    , GWP Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2014.
  • Heszen I., Psychologia stresu, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2013.
  • Kaczmarska Anna, Curyło-Sikora Patrycja, Problematyka stresu – przegląd koncepcji, Hygeia Public Health, 2016.
  • McGonigal K., The Upside of Stress: Why Stress Is Good for You, and How to Get Good at It, Penguin Publishing Group, New York 2016.
  • Zimecki M, Artym J., Wpływ stresu psychicznego na odpowiedź immunologiczną, Postepy Hig Med Dosw (online), 2004.

 


PL/RA/1910/0011